Hoofdstuk 8: Netwerken en samenwerken

Nederlandse ondernemers moeten het op de internationale markt niet hebben van prijsvoordeel. Daar zijn de Aziaten doorgaans veel beter in. Ook op het gebied van technologie rukken de Aziaten op. Echte ontwikkeling van technologie is bovendien schreeuwend duur en de levensduur van technologie steeds korter. In sommige high-tech sectoren is zelfs sprake van hyperconcurrentie: er is nauwelijks gelegenheid om de investeringen in technologie terug te verdienen. Bovendien worden die sectoren steeds meer gedomineerd door overheidsprogramma's en is er voor ondernemerschap weinig plaats.

De toekomst van het Nederlandse concurrentievermogen ligt dus niet in technologie of in efficiëntie, maar in onze aard om samen te werken. Het gaat dan niet alleen om technologie of prijsvoordeel door efficiëntie. Het gaat voornamelijk om het vergroten van de effectiviteit: eenvoudige en concrete toepassingen voor een grote groep klanten. Vernuft komt hier om de hoek kijken. Philips heeft het inmiddels begrepen, Sara Lee en Heineken ook. Die komen met producten die veel verder gaan dan hun traditionele werkgebieden, en bieden zo extra toegevoegde waarde in een markt waarin veel producten op elkaar lijken. Software & hardware, productie & distributie, technologie & design: op diverse vlakken wordt gezocht naar net die stap extra. Het noemen van voorbeelden is altijd lastig omdat producten en trends komen en gaan, maar de trend is duidelijk en iedereen kan vast wel enkele voorbeelden noemen. Nieuwe product-marktcombinaties worden gecreëerd door onconventionele samenwerkingsverbanden.

Onze natuurlijke neiging tot polderen heeft voor- en nadelen. Samenwerken doen we relatief gemakkelijk, maar we willen wél graag de touwtjes in handen hebben. Die eerste eigenschap is prima. We gaan van nature op zoek naar alliantiepartners. Die laatste eigenschap is dodelijk. “Eerlijk zullen we alles delen, ik een beetje meer dan jij” lijkt een breed gedragen standpunt. Opportunisme en gebrek aan betrokkenheid ook. Het ligt van oudsher in onze aard om in samenwerkingen terughoudend te zijn en ons niet helemaal te geven. Nieuwe bedrijven hebben daar gelukkig minder last van.

Echte samenwerking gaat uit van het ‘samen uit, samen thuis’- principe en een gemeenschappelijk belang dat zwaarder weegt dan het eigenbelang. Dat de praktijk weerbarstiger is dan de theorie heeft alles te maken met de speltheorie (zie hieronder).

<kader>

Speltheorie

In de psychologie is de speltheorie een geliefd onderzoeksexperiment. Het gaat als volgt:

Vijf spelers zitten om een tafel en kunnen elkaar niet zien. Elke speler krijgt tien fiches. Per ronde kunnen de spelers zoveel inzetten als zij willen. Na elke ronde wordt de inzet verdubbeld door de bank en gelijk over de spelers verdeeld.

Mogelijkheid 1: Alle spelers zetten vijf fiches in. De vijfentwintig fiches in de pot worden verdubbeld en verdeeld over alle spelers. Iedereen bezit vervolgens vijftien fiches.

Mogelijkheid 2: Spelers 1 t/m 4 zetten vijf fiches in, speler 5 zet niets in. De twintig fiches in de pot worden verdubbeld en verdeeld over de vijf spelers. Speler 1 t/m 4 hebben na afloop elk dertien fiches in hun bezit en speler 5 heeft er achttien. Door niet in te zetten heeft speler 5 gewonnen, terwijl de groep als geheel heeft verloren.

Om het groepsbelang te dienen moet iedereen iets inzetten. Om het individuele eigen belang te dienen kan men beter niets inzetten. Het probleem ontstaat natuurlijk omdat er niks te verdienen valt als niemand iets inzet. Nog afgezien van de -terecht- scheve gezichten van degenen die wel ingezet hebben, wat niet bevorderlijk is voor verdere samenwerking. Zakelijk gezien is er voordeel te behalen door anderen aan te zetten tot inzetten en zelf daarbij achter te blijven. Dit is het spel dat veel ervaren bedrijven en ondernemers spelen.

</kader>

De speltheorie is allesbepalend voor samenwerkingsverbanden. De beloning is te groot om wel te doen alsof u zich inzet, maar op het laatst dat toch niet te doen en wél te profiteren van de inzet van anderen. Echte samenwerking is niet af te dwingen. Het moet op het morele vlak goed zitten. Alle betrokken partijen moeten willen samenwerken. Vertrouwen en echte betrokkenheid zijn de sleutel tot vruchtbare samenwerking. De selectie van de juiste samenwerkingspartners is bepalend voor het slagen van de gezamenlijke onderneming. Sommige partners zijn nou eenmaal niet in staat het eigenbelang ondergeschikt te maken aan het gezamenlijke belang.

Samenwerken gaat bij jonge en moderne bedrijven wat makkelijker dan bij grote of traditionele bedrijven. Bij publieke organisaties en in de politiek is dat nog lastiger. Soms lukt het -als er leiders met visie aan het roer staan- maar meestal loopt de samenwerking spaak op opportunisme, gemakzucht of machtshonger.

Nederlandse bedrijven kunnen een goede concurrentiepositie verwerven als wij samenwerken tot onze specialiteit verheffen.

Dus: netwerken!

Om samenwerking mogelijk te maken moeten er eerst contacten gelegd worden en vervolgens relaties worden opgebouwd. Contacten leggen en relaties bouwen is de meest essentiële activiteit van nieuwe innovatieve bedrijven. Investeerders, klanten, personeel en partners: ze worden geworven door het leggen van contacten en het opbouwen van relaties.

Nu is netwerken inmiddels een hype geworden, met de bijbehorende goeroes en volgelingen. Deze zogenaamde netwerkers verliezen echter steeds uit het oog dat netwerken geen doel is maar een middel. Netwerken is ook iets anders dan zoveel mogelijk visitekaartjes verzamelen op een borrel waar niemand u kent. Nee, netwerken is investeren in de opbouw van goodwill en vertrouwen, dat u op een later moment met een dik rendement kunt oogsten.

Het is lastig om een relatie op te bouwen die gebaseerd is op wederzijds vertrouwen en wederzijds respect als u op dat moment iets dringend nodig heeft van die ander. Het is het beste om constant te investeren in de ontwikkeling en onderhoud van uw netwerk. Netwerkonderhoud kan het beste plaatsvinden op persoonlijke basis: er gaat niets boven persoonlijke aandacht. Maar het kan ook met oude en nieuwe media, zoals nieuwsbrieven, seminars, borrels, websites en blogs.

<kader>

Praktijkervaringen met netwerkers

door Nils de Witte

Brrr, ik ril ervan: mensen die zich voorgenomen hebben even te gaan netwerken. Er zijn globaal twee foute types te herkennen. De eerste ziet er wat sjofel uit en komt bij een netwerkgelegenheid op je afstappen met een verhaal waar geen eind aan komt. Als je ten slotte vraagt: “Wat wilt u van mij?” dan is het antwoord: “Nou ehhh ...(lange stilte) ... kunt u niet aangeven of u wat voor míj kunt doen?”. Ze hebben geen idee wie ik ben, wat ze van me willen en óf ik wat van hen zou willen.

Het andere type ziet er een stuk beter uit. Strak in het pak, gulle lach. Ze willen gelijk een afspraak met je maken om te bezien of we wat voor elkaar kunnen betekenen. Aan de openingszin weet je al waar het over gaat. Als je daar op ingaat, zit je voor minstens twee uur aan ze vast. Ze vragen zich helemaal niet af wat we voor elkaar kunnen betekenen. Ze weten namelijk precies wat ze van mij willen, maar hebben nog geen idee wat ik van hen zou kunnen willen.

Het is frappant hoe weinig ondernemers doorhebben hoe netwerken werkt. Zelf ben ik redelijk makkelijk benaderbaar. Ik kom veel op bijeenkomsten en ben dagelijks on line te vinden op diverse fora over ondernemerschap. Naast mijn dagelijkse werkzaamheden sta ik per dag zo’n drie tot vijf ondernemers te woord om hen met wat tips en verwijzingen een stapje verder te helpen.

Ondanks mijn hulpvaardigheid presteert de helft van de mensen het echter om mij binnen de kortste keren tot wanhoop te drijven. Ik voel mij dan genoodzaakt ze het bos in te sturen voordat ze de rest van mijn netwerk óók radeloos maken.

Wat doen ze dan verkeerd? Meestal gaat het om mensen die erg met zichzelf bezig zijn en moeite hebben zich te verplaatsen in de situatie van een ander (overigens een slechte ondernemerskwaliteit). Vervolgens maken ze geen goed gebruik van mijn schaarse tijd. Het gesprek of de zaak is niet goed voorbereid. De betrokkenen kunnen namelijk niet aannemelijk maken dat ze alles gedaan hebben om hun problemen zelf op te lossen. Het gesprek mondt niet uit in een concrete vraag of de betrokkene doet niets met mijn suggesties.

Iedereen die efficiënt met mijn tijd omgaat mag mij bellen. Daarin ben ik niet uniek. De meeste ervaren ondernemers en investeerders zijn net zo makkelijk benaderbaar en hoeven ook niet echt iets terug als u zorgvuldig met hun tijd omgaat en iets doet met hun suggesties. Dus, geachte netwerkers: leef u in en bereid u voor. Wees beleefd en concreet, dan gaat er een wereld voor u open.

</kader>

Netwerken in de praktijk

Contacten leggen en relaties opbouwen is bijzonder persoonlijk. Iedereen doet het op zijn eigen manier. Ondanks de vele manieren waarop u kunt netwerken, verloopt het proces altijd volgens bepaalde stappen. Het maakt hierbij niet uit of iemand benaderd wordt als potentiële klant, investeerder, leverancier of partner: de stappen zijn gelijk.

Algemene uitgangspunten:

• Contacten leggen gebeurt proactief. Zonder eigen initiatief komt er niks van terecht.
• Ga er van uit dat niemand het erg vindt om aangesproken te worden. Iedereen heeft wel een paar seconden, minuten of uren de tijd om te luisteren. Als tenminste de juiste snaar wordt geraakt en de tijd van de betrokkene niet wordt verspild.
• Netwerken is niet anders dan contacten leggen in het echte leven. Ga na onder welke omstandigheden u zelf het succesvolst bent in het leggen van contacten of op welke wijze u zelf het liefst aangesproken zou willen worden. Dit geldt zowel voor de privé-sfeer als voor de zakelijke sfeer.
• Succes is een product van kwaliteit en kwantiteit. Een relatienetwerk wordt opgebouwd door goed en veel contact te leggen. Oefenen helpt: naarmate u het vaker doet wordt u er beter in. Er zijn mensen die veel talent hebben voor het leggen van contacten en het bouwen van relaties, maar met minder talent gaat het ook prima. Naarmate uw netwerk groeit, zoeken de mensen met ú contact en gaat het netwerken steeds makkelijker.

Tip 1: Stel uw doel!

Ondernemers moeten verstandig met hun tijd en energie omgaan. U moet dus eerst een plan maken. Wat zoekt u en wat hebt u te bieden? Als u naar een netwerkgelegenheid gaat, dan dient u duidelijk te bepalen wat uw doelstellingen zijn:

• Wat voor mensen zoek ik?
• Hoeveel wil ik er spreken?
• Hoeveel kan ik er spreken?
• Waar kan ik ze vinden?
• Wat wil ik op dat moment met ze bereiken?

<kader>

Het traditionele kennismakingsproces (AÏDA Formule)

Elke verkoper heeft er van gehoord: de AÏDA Formule. Deze formule beschrijft de vier basisstappen in het kennismakingsproces. Deze basisstappen zijn al meer dan honderd jaar in gebruik bij alle verkopers ter wereld, en bieden het raamwerk voor hun activiteiten. AÏDA staat namelijk voor Attention, Interest, Desire & Action.

De theorie geeft al aan dat de stappen opeenvolgend plaatsvinden. Met de volgende stap kan pas worden begonnen als de voorgaande stap met succes is afgerond.

De stappen houden globaal in:

1) Het verkrijgen van (positieve) aandacht. U dient op te vallen en uw opponent een glimlach te bezorgen, zonder de clown uit te hangen.
2) Interesse wekken door aan te geven wat u eventueel kunt betekenen voor uw opponent, of door direct in te spelen op de interesses van de opponent.
3) De derde stap is belangrijk én lastig: u dient bij de gesprekspartner een verlangen op te wekken zodat hij of zij tijd en geld in u wil investeren.
4) De laatste stap is het aangaan van een transactie of een samenwerking.

AÏDA is eenvoudig van opzet, maar zeer krachtig in effect.

</kader>

Wat kunt u realiseren binnen de gegeven omstandigheden en de gegeven tijd? Stelt u uw doel te laag dan bereikt u niet genoeg, stelt u uw doel te hoog dan bereikt u waarschijnlijk helemaal niets.

Tip 2: Kies uw aanpak

Er zijn globaal drie manieren om contact te leggen:

• speeddate: u vertelt vooral wat ú wilt (u spreekt in de eerste persoon, oftewel 'Ik wil...');
• versieren: u probeert er eerst achter te komen wat uw gesprekspartner boeit. Deze methode volgt de AÏDA formule uit het kader (u spreekt in tweede persoon);
• referentie: verreweg de meest effectieve methode, waarbij u een gemeenschappelijke relatie een introductie laat verzorgen (deze spreekt in derde persoon).

De derde methode is het meest effectief, mits de referent integer is. Helaas zijn er niet altijd betrouwbare gemeenschappelijke relaties voorhanden. Daarom worden hier alleen de speeddate en de versiermethode behandeld.

Speeddate

Bij de speeddate methode krijgen de gesprekspartners doorgaans om de beurt anderhalf tot drie minuten de gelegenheid zichzelf te introduceren waarna bij eventuele interesse verder gesproken kan worden of er worden contactgegevens uitgewisseld. Het is eigenlijk slechts één stap uit het formele kennismakingsproces, en heeft als doel te kijken of er een heel directe match is tussen de gesprekspartners. Is die er, dan volgt er meestal een tweede kennismaking. Is die match er niet, dan sterft het contact vaak een snelle dood.

Versieren

De versiermethode start met het flirten en dat duurt circa twee minuten:

• de eerste vijftien seconden > contact (“hallo”);
• de volgende dertig seconden tot anderhalve minuut > aandacht vragen of geven (glimlach);
• de volgende anderhalf tot drie minuten > interesse peilen (zelfde proces als speeddate).

Als er sprake is van een klik, dan is het tijd voor de tweede fase in het versiertraject: het daten. De eerste stappen van de datingfase kunnen plaatsvinden direct na de flirtfase, maar na twee uur moet u echt afhaken en een afspraak maken om op een later tijdstip door te gaan. Op publieke gelegenheden (beurzen en seminars) is het niet netjes om langer dan vijftien minuten door te gaan.

Het daten kent de volgende fasen:

• een goed gesprek > kennismaken en vertrouwen opbouwen;
• afspraakjes maken > verlangen kweken;
• betrokkenheid > deal maken of partnerschap aangaan.

Het hele proces kent een zekere window of opportunity waarin elke stap beperkt houdbaar is. De stappen vinden na elkaar plaats en moeten binnen een bepaalde tijd worden afgerond. Het is een soort hordeloop, waarin de horden na verloop van tijd steeds hoger worden. U kunt niet verder totdat de horde genomen is, maar duurt het te lag, dan is de horde niet meer te nemen. Van timing en dosering hangt alles af.

Netwerkgelegenheden

Er komen steeds meer gelegenheden bij om nieuwe contacten op te doen. Zowel off line als on line. De effectiviteit van het netwerken op die gelegenheden hangt af van twee factoren. De eerste is de concentratie van juiste personen. Met andere woorden: hoe dik gezaaid zijn de personen die u zoekt? De tweede factor is de bereidheid tot contact van die personen: hoort u daar en komen de personen ook om met u te praten?

Persoonlijke sfeer (privé)

De privé-sfeer bestaat uit vrienden en familie die u tegenkomt op verjaardagen, huwelijken en begrafenissen. Daarnaast zijn er sociale netwerken zoals sportclubs, de school van uw kinderen, sociale verenigingen en studieclubs. De bereidheid tot contact is hier vaak groot, de dichtheid aan juiste personen is wat minder. Buiten de vrienden- en familiesfeer is uw status binnen de groep van belang. Het helpt om het een en ander te doen, maar wees niet ál te bereidwillig of te gretig.

Persoonlijke sfeer (zakelijk)

Klanten, concurrenten, leveranciers, bankiers en accountants beschikken allemaal over eigen netwerken. Hun relaties kunnen van belang zijn voor u en u heeft hiervoor geen status nodig. U kent de betrokkene immers al in een zakelijke hoedanigheid. Vraag er naar bij één op één gelegenheden en ga naar hun borrels en openingen.

Daarnaast kunt u zich aansluiten bij brancheverenigingen, serviceclubs en businessclubs. Ook hier geldt weer dat de dichtheid aan relevante contacten en hun bereidheid om met u te praten bepalend zijn voor het resultaat. Het netwerken op clubs en verenigingen werkt pas goed als u daar enige status in heeft verworven.

Het volgen van een training of workshop met (mede)ondernemers levert over het algemeen prima relaties op. Zorg er wél voor dat u wat heeft aan de andere cursisten.

Publieke sfeer

Veel bijeenkomsten hebben impliciet of expliciet als doel om contacten te leggen.

• Vakbeurzen
  Er zijn diverse beurzen in het binnen- en buitenland die de moeite van het bezoeken waard zijn. Let goed op het thema. De deelnemers en bezoekers moeten uit het juiste hout gesneden zijn en komen om zaken te doen. Voorbeelden zijn:
  • Cmos (nanotechnologie);
  • Bedrijvendagen van de Kamer van Koophandel;
  • Holland Innovation (ondernemers en investeerders).
• Gemeenschappelijke ontmoetingsevenementen, bijvoorbeeld:
  • Holland Innovation;
  • Innozuid / Innobizz,
• Thematische ontmoetingsevenementen, bijvoorbeeld:
  • BusinessAngels.nl (voorlichting voor ondernemers en investeerders);
  • Relatiedagen;
  • Innovation Lecture (ministerie van Economische Zaken);
  • Kansrijk (SenterNovem);
  • Prijsuitreiking New Venture (New Venture);
  • TechnoPartner Award (TechnoPartner).
• Netwerkborrels
  Bijna alle technostarterorganisaties, incubators (starterbroedplaatsen) en regionale steunpunten organiseren maandelijkse netwerkbijeenkomsten. Het zijn er inmiddels vele tientallen per week. Op een enkele uitzondering na valt het bezoek tegen of komen de bezoekers niet (meer) om nieuwe relaties op te doen. De volhouders zijn de ondernemerscafé's in Amsterdam, Wageningen, Utrecht, Leiden en Delft.
• Investeerdersfora
  De diverse organisaties die zich bezighouden met bemiddeling tussen ondernemers en investeerders houden met enige regelmaat bijeenkomsten waar ondernemers zich kunnen presenteren aan investeerders. Ondernemers moeten klant worden bij een dergelijke organisatie en investeerders krijgen meestal toegang op uitnodiging. Er zitten een paar haken en ogen aan dit soort bijeenkomsten:
  • De nieuwe wet op het financiële toezicht verbiedt het publiekelijk aanbieden van effecten (wat een pitch is feite is), tenzij hiervoor vergunning is verleend door de AFM of de kleinst verkrijgbare participatie boven de 50.000 euro komt.
  • De investeerders in de zaal zijn lang niet altijd investeerders en al helemaal niet altijd te goeder trouw. U hebt geen baat bij een presentatie aan een publiek van beleggers, adviseurs en concurrenten. Bovendien worden dit soort gelegenheden steeds vaker gefrequenteerd door boefjes en regelrechte oplichters.
  • De pitch moet van hoge kwaliteit zijn. U krijgt maar één keer de gelegenheid om een eerste indruk te maken. Een goede pitch moet geoefend worden. Zelfs de meest ervaren presentatoren gaan de mist in als ze hun pitch niet goed afstemmen op het aanwezige publiek.
  • De ervaring leert dat de contacten die voortvloeien uit investeerdersfora niet zo snel leiden tot goede relaties. Om één of andere reden blijven de contacten oppervlakkig en de relaties opportunistisch.
  • Organisaties die met enige regelmaat investeerdersfora organiseren zijn NeBIB, ABN-Amro, Schretlen en Meesters van de Toekomst. Competities op dit gebied zijn bijvoorbeeld Dragons’ Den en Leeuwenkuil.tv
• Online communities en blogs (technisch), bijvoorbeeld:
  • Emerce;
  • Neoweb;
  • BlueAce.
• Online communities (zakelijk/sociaal), bijvoorbeeld:
  • LinkedIn;
  • Xing (voorheen OpenBC);
  • Ecademy;
  • Marketingfacts.
• Online communities en blogs (innovatie en ondernemerschap), bijvoorbeeld:
  • HigherLevel;
  • Sprout;
  • Sync;
  • E-factor;
  • Founder contact.

De webadressen staan achterin deze gids (hoofdstuk 11).

---

On line netwerken voor bedrijven

door Jeroen Bakker en Dennis Hendriksen

“Ja hallo, ik heb onlangs een uitspraak van je gelezen die me erg aanspreekt. Vooral je ideeën over [vul een onderwerp in waar ik al twee jaar niet meer aan gedacht heb] zijn interessant, daar zou ik graag eens met je over van gedachten willen wisselen.”

Onlangs kreeg ik een telefoontje van iemand die mij goed leek te kennen maar wiens naam me compleet niets zei, over een onderwerp dat me eveneens amper bekend voorkwam. Natuurlijk vind ik het leuk om nieuwe mensen te ontmoeten, dus een afspraak was zo gemaakt. Het was vervolgens een interessant gesprek met een leuke partij, resulterend in een fijn contact en een hoop nieuwe mogelijkheden. Maar ik wist nog steeds de aanleiding niet, dus aan het einde van het gesprek toch maar eens gevraagd welke specifieke uitspraak het dan toch was die hem deed besluiten de telefoon op te pakken en me te bellen. Het bleek een zijdelingse reactie op een weblogpost te zijn, ruim tweeënhalf jaar geleden!

Het internetlandschap heeft de afgelopen jaren volledig nieuwe contouren aangenomen. Waar in de beginperiode vooral statische informatie de toon zetten, zijn we nu de spil in onze eigen on line wereld. Weblogposts, nieuwsberichten en artikelen met overal reactiemogelijkheden; vele mogelijkheden tot het uploaden van video’s, foto’s, artikelen en andere bestanden; ontelbare websites om je leven vast te leggen, te ordenen, uit te breiden, te taggen en suggesties te krijgen.

Nieuwe communicatiemogelijkheden

Dankzij nieuwe technische mogelijkheden, betere ontwikkelaars, snellere internetverbindingen en meer ervaring van de gebruikers, groeit het wereldwijde internet steeds harder. Bovendien is internetgebruik laagdrempelig geworden en vervult het een onmisbare rol in het leven van velen. Sociale initiatieven als Hyves, YouTube en Digg hebben er bovendien aan bijgedragen dat een iedereen zich niet meer als passieve gebruiker, maar als actieve deelnemer presenteert.

Dit laatste biedt mogelijkheden voor bedrijven en startende ondernemers. Niet langer bent u zelf namelijk passief kunt zelf actief worden en on line initiatieven toepassen hoe u dat wilt. Een eigen website was een goed voorbeeld van hoe u in de vorige internetperiode prima voor de dag kon komen. Nu is de tijd aangebroken van daadwerkelijk gebruik van het internet, van participeren en delen met anderen.

Is er een nieuw tijdperk aangebroken, met onbegrensde mogelijkheden? Helaas, net als in de internethype van rond de eeuwwisseling zijn er ook nu enkele zaken die u in uw achterhoofd moet houden. We noemen dit on line reputatiemanagement, waarover verderop meer.

Aan de hand van onderstaande stappen willen we een aantal aandachtspunten aanstippen, die helpen bij het vormgeven van uw on line aanwezigheid.

Een goede basis voor zichtbaarheid

Gedraag u on line zoals u dat off line ook doet. Dat is de meest gemakkelijke, en tegelijkertijd meest moeilijke regel om te bepalen hoe u zich on line moet gedragen. Voor ondernemers is het namelijk van wezenlijk belang dat zij het belang van hun bedrijf in hun achterhoofd hebben wanneer zij een weblogpost plaatsen of een filmpje op YouTube plaatsen. Alles is namelijk vindbaar door de techniek van Google. Ook dat berichtje op het weblog van een goede vriend, of die leuke vakantiefoto op uw Hyvespagina. Hou er dus rekening mee dat anderen zich een beeld kunnen vormen op basis van dat berichtje of die foto.

Dat betekent niet dat Google u altijd slecht gezind is. Integendeel: Google kan u in contact brengen met geïnteresseerden en potentiële klanten. Werk daarom bij al uw on line activiteiten aan een goede zichtbaarheid van uw website of uw on line bedrijfsprofiel. Een goede zichtbaarheid is van groot belang voor stakeholders en bijvoorbeeld potentiële financiers, omdat zij ongetwijfeld uw naam en bedrijfsnaam zullen opzoeken.

Uw producten of diensten kunnen superieur zijn, maar als potentiële afnemers uw bedrijf niet op de eerste pagina van een zoekmachine vinden, dan zullen ze u nooit vinden. Een goede website is van levensbelang voor een goede indexering. Ga dus nooit in zee met de eerste de beste webbouwer en laat u goed adviseren. Vraag door wanneer u het niet begrijpt: uw eigen kennis wordt er beter van en u ziet meteen of uw gesprekspartner weet waarover hij het heeft. Het oude spreekwoord “goedkoop is duurkoop” gaat hier in de meeste gevallen op.

Naast de techniek van uw website is de inhoud belangrijk. Dit geldt voor zowel kwaliteit als kwantiteit. Door goed geschreven, informatieve teksten en een zoekmachinevriendelijke schrijfwijze scoort uw website al vele malen beter dan de gemiddelde website. Actualiteit wordt gewaardeerd: plaats altijd een nieuwssectie op uw website die u maandelijks van een nieuw artikel of persbericht voorziet. Of denk eens aan een weblog: op een laagdrempelige manier vertellen over uw vakgebied is dé manier om uw expertise te tonen, sympathiek over te komen én superscores in Google te krijgen.

Schrijf uw teksten niet vanuit uzelf, maar uw potentiële bezoekers. Gebruik hún benaming voor uw producten en productcategorie. U kunt nog zoveel mooie teksten hebben, u hebt er niets aan wanneer ze niet voldoen aan de zoekopdracht die uw klant in Google heeft ingetypt.

Tenslotte zijn de inkomende links belangrijk. Dit zijn links vanaf andere websites naar uw website. Hierbij let u op twee belangrijke zaken: hoeveel inkomende links u hebt, en hoe goed wordt de website waarop die links staan gewaardeerd door Google. Het is dus niet aan te raden zoveel mogelijk links te verzamelen. Een link vanaf een vooraanstaande wetenschappelijke site of een veelgelezen dagblad is veel meer waard, dan een obscure startpagina. U kiest dus voor kwaliteit boven kwantiteit.

Er zijn diverse bedrijven die zich storten op Search Engine Optimalization (SEO). Als u echter zelf een goede start maakt, dan zijn deze partijen vrijwel overbodig.

Net als bij het opzetten van uw bedrijf, moet u zich realiseren dat u ook on line onderscheidend moet zijn. Denk bijvoorbeeld eens aan een videobijdrage over de ontwikkeling van uw product (zie verderop in dit hoofdstuk). Of lever bijdragen in de vorm van columns aan andere websites. En misschien lukt het u om de meest informatieve nieuwsbrief op uw vakgebied te maken.

Wat u ook kiest, zorg altijd voor consistentie, transparantie en authenticiteit. Traditionele pushmarketing werkt maar mondjesmaat op internet. Door oprecht te handelen en transparantie bent u veel beter in staat om voor langere tijd klanten, investeerders en sympathisanten aan u te binden.

Het boze oog dat Google heet

Schrik niet: alles wat u zoekt of publiceert wordt door Google opgeslagen en bij de juiste zoekopdracht getoond. Dat kan pijnlijke gevolgen hebben als u zich realiseert dat ook potentiële geldverstrekkers, partners en grote klanten uw naam ‘googlen’.

Een onderscheid tussen privé en zakelijk wordt vaak niet gemaakt. Een impulsieve reactie op de website van bijvoorbeeld uw voetbalvereniging en een profielpagina op een social community als Hyves kunnen grote gevolgen hebben. Geïnteresseerden proberen via internet namelijk te construeren wie zij voor zich hebben. Voor de meeste gevolgen bent u zelf verantwoordelijk, maar ook vrienden, (ex-)collega’s of klanten kunnen de diepte van uw spoor bepalen. Wees dus te allen tijde bewust van dat wat u on line onder uw eigen naam publiceert.

Mochten er reeds sporen zijn die u of uw onderneming kunnen schaden, doe er dan alles aan om deze te wissen. Benader webmasters met het verzoek om bepaalde reacties of artikelen te verwijderen of probeer via de Webmaster Central van Google de gewraakte pagina’s te wissen.

Als u in diskrediet wordt gebracht door anderen en u wilt dat laten rectificeren, dan wacht u een slepend proces. Ondanks dat Het Europese Hof van Justitie heeft bepaald dat het verboden is om op internet persoonsgevoelige informatie over derden te verspreiden, blijken afzenders zeer moeilijk te achterhalen. Wie moedwillig kwaad doet, is namelijk bijna nooit onder zijn eigen naam actief. Vaak is dit een traject van jaren.

Web 2.0? Marketing 2.0!

De huidige internetontwikkelingen –vaak samengevat onder de noemer Web 2.0– bieden vele mogelijkheden tot on line promotie van uzelf en uw bedrijf. Vaak zonder dure marketingcampagnes, al betekent het niet dat u zonder inspanning grootse resultaten behaalt. Toch is het de moeite waard: u zult merken dat uw inspanningen beloond worden met eerlijke feedback op uw producten en nieuwe contacten met potentiële afnemers.

Tips voor on line aanwezigheid

Zoek relevante blogs of fora uit waar autoriteiten in uw vakgebied actief op zijn en doe mee onder uw eigen naam, met in de slipstream uw bedrijfsnaam. Bied informatie, bied afwijkende standpunten, en kom enthousiast over. Wees altijd eerlijk en doe uw best om foutloos te reageren. Wie veel schrijffouten maakt, wordt niet serieus genomen. Als u op een artikel van een ander reageert, doe dat dan inhoudelijk en nooit op de man – ook niet wanneer u het positief bedoelt. Het doel van ‘vakblogs’ is om wat van elkaar te leren, dus een korte positieve reactie -“leuk stuk!”- zet geen zoden aan de dijk.

Wees erop bedacht dat uw reacties vaak ook weer reacties bij anderen oproepen. Wees dus niet bang voor kritiek en houd deze discussies bij[1]. Zorg dat de discussies waar u in meedoet niet na uw post ontaarden, hou dit actief in de gaten en speel erop in. Dat betekent overigens niet dat u altijd het laatste woord moet hebben.

Er zijn algemene weblogs en internetfora waarop u actief kunt worden (achterin de gids vindt u webadressen). Ook zijn er op vrijwel elk vakgebied specialistische fora en weblogs waar u op aan kunt haken. Bekijk wel goed of uw klanten er komen, of dat het slechts een handvol concurrenten is zonder enige zichtbaarheid.

Uw eigen weblog

Buiten frequente aanwezigheid op weblogs van anderen is het ook een goed idee om te bekijken of u zelf een weblog op kunt starten. Dat kan een vakblog voor uw vakgebied zijn, maar ook een corporate blog waarin u namens het bedrijf over allerlei ontwikkelingen en belevenissen schrijft.

De eerste moet zelfstandig worden neergezet en gepromoot en de tweede moet tegen uw bestaande website worden aangeplakt. Net als bij uw website is het van groot belang dat ook uw weblog goed wordt gebouwd, zodat indexering in Google in de hand wordt gewerkt.

Voordat u begint is het belangrijk om een strategie te bepalen. Wat is uw doel en wie wilt u aanspreken? En blogt u alleen of samen met collega’s? In dat laatste geval is het erg belangrijk om interne spelregels af te spreken, want niet iedereen schrijft even gemakkelijk en goed. Vooral het laatste punt is iets dat u zeer serieus moet nemen. Zoals eerder in dit artikel aangestipt is, zijn taalfouten een voorname afhaakreden. Het is daarom slim om af te spreken dat een artikel alleen geplaatst wordt, nadat iemand anders een taaltechnische check heeft uitgevoerd.

Ondanks dat de verleiding nog zo groot is, is het niet verstandig om alleen maar eigen successen te schrijven. Een visie over een ontwikkeling in de markt wordt veel meer gewaardeerd dan een verkapt promopraatje. Probeer daarnaast ook altijd verrassend en origineel te blijven. Blijf bezoekers boeien en zorg dat zij ook op uw artikel kunnen reageren. Kritiek houdt u scherp.

Zorg er voor dat u een RSS-feed op uw weblog aanbiedt, waardoor u bij uw doelgroep automatisch onder de aandacht kunt blijven zonder dat zij uw weblog bezoeken. Vergeet ook niet om uw weblog opnieuw bij zoveel mogelijk relevante zoekmachines aan te melden.

Virale video

Hebt u wat tijd over en wat leuke ideeën? Brainstorm een middag en maak een video over uw vakgebied (of over één aspect eruit)[2]. Bedenk wat leuke ideeën, zet iemand aan het werk en u kunt een groter bereik krijgen dan u ooit voor mogelijk hield.

Sociale communities

Communities als Flickr, Hyves en Del.icio.us zijn typische pijlers van Web 2.0. Informatie delen, toevoegen, bewerken en verbanden leggen staat hierbij centraal. Of het hier nu foto’s, filmpjes of links betreft, de invloed van dit soort websites is enorm toegenomen. Social communities verdringen nu zelfs bestaande websites op bijvoorbeeld het gebied van dating en werving van personeel. Ook zijn er steeds meer bedrijven op profielpagina’s van Hyves of MySpace te vinden.

Een ontwikkeling die door menig ondernemer met fronsende wenkbrauwen wordt aanschouwd, gezien het informele karakter van de websites. Toch kan uw doelgroep zich hier bevinden, en dan kunt u maar beter aanschuiven. Wie zich zakelijk(er) wil profileren kan zich ook aanmelden bij netwerken als Linkedin, Xing, OpenBC en dergelijke. Via deze websites kunt u mensen aan uw netwerk toevoegen en inzichtelijk krijgen welke interessante contacten een zakenpartner heeft. Op deze manier kunt u wijdverspreid een dynamisch netwerk snel inzichtelijk krijgen en contacten leggen. Nodig niet iedereen lukraak uit en houd u ook hier aan de on line gedragscode.

---

Nils de Witte is partner bij NeBIB.

www.nebib.nl

Jeroen Bakker en Dennis Hendriksen zijn respectievelijk oprichter en marketingmanager van Paragin, specialist in internettechnologie met een sterke marketinginslag. Paragin ontwikkelt on line communities, zoekmachines, onderwijssoftware en wat er verder op hun pad komt aan interessante web-based software.

www.paragin.nl

---

[1] er is software die u daarmee kan helpen, zoals van het Zwitserse internetbedrijf CoComment.com

[2] Dat dit soms niet veel hoeft te kosten bewijst bijvoorbeeld de volgende video: www.youtube.com/watch?v=x66lV7GOcNU.
Dit is een succesvolle video, op een originele manier gemaakt en over het hele internet bekeken. En zoals u zich kunt indenken: voor weinig geld gemaakt.